Tìm hiểu về cây hoa đại và đặc điểm nổi bật của nó

Mỗi chúng ta đều thường xuyên gặp cây hoa đại ở các sân chùa, công viên hoặc trong khu vườn của người quen, với những bông hoa màu trắng hoặc đỏ tỏa hương thơm ngát. Đây không chỉ là loài cây đẹp mà còn chứa đựng trong mình nhiều tác dụng chữa bệnh. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về loài cây này, từ đặc điểm, nguồn gốc đến công dụng và cách sử dụng.

1. Đặc Điểm Của Cây Hoa Đại

Cây hoa đại (Plumeria rubra L. var. acutifolia (Poir.) Bailey), hay còn gọi là cây sứ, thuộc họ Trúc Đào. Loài cây này mang dáng vẻ cao lớn, thường cao từ 2 đến 4 mét, với thân cây mập và các nhánh phân nhánh đa dạng. Thân cây mềm, có thể dễ dàng gãy và thường chảy nhựa. Vỏ cây có màu trắng xám và có sẹo từ lá rụng.

1.1. Lá

• Lá cây to, mọc so le, thường dày và bóng, hình mũi mác.
• Gân lá nổi rõ, với mép nguyên và gốc hẹp lại.
• Khi lá rụng, để lại sẹo trên cành, gây ấn tượng mạnh về vẻ đẹp tự nhiên của cây.

1.2. Hoa

• Hoa đại thường mọc thành cụm, với chiều dài khoảng 30 - 50 cm, mang màu trắng ở mép và vàng ở mặt trong.
• Cánh hoa dày và thơm, thường có 5 cánh nhưng cũng có thể có từ 6 đến 7 cánh.
• Thời gian hoa nở chủ yếu vào từ mùa xuân đến hè.

1.3. Quả

• Cây hoa đại khó đậu quả, nhưng quả hình trụ của nó thường dài khoảng 10 - 15 cm.

2. Nguồn Gốc và Phân Bố

Cây hoa đại có nguồn gốc từ châu Mỹ, ưa đất nắng khô và sợ úng. Bởi vẻ đẹp và hương thơm đặc trưng, chúng đã được trồng rộng rãi khắp nơi trên thế giới. Tại Việt Nam, cây thường được trồng ở các đình, chùa, miếu mạo, và được coi là loài cây thiêng trong hệ cây thiên mệnh của nhà Phật.

3. Bộ Phận Dùng và Cách Thu Hái

3.1. Bộ Phận Dùng

Cả cây đều có thể được sử dụng làm thuốc, bao gồm:

• Vỏ thân
• Vỏ rễ
• Hoa
• Lá
• Nhựa

3.2. Cách Thu Hái và Bảo Quản

• Hoa: Hái vào lúc hoa mới nở (tháng 5 đến tháng 11), phơi trong bóng râm hoặc sấy nhẹ.
• Vỏ thân và rễ: Lấy từ cây già, phơi hoặc sấy khô.
• Lá và nhựa: Có thể thu hái quanh năm.

Tất cả dược liệu cần được bảo quản ở nơi khô ráo, tránh ẩm mốc, giập nát.

4. Thành Phần Hóa Học

Các nghiên cứu cho thấy cây hoa đại chứa nhiều thành phần hóa học có lợi:

• Vỏ thân: Chứa glucosid agoniadin.
• Nhựa: Chứa acid plumeric.
• Hoa: Có chất kháng sinh fulvoplumerin và tinh dầu thơm.
• Rễ, lá, vỏ: Chứa chất plumeric với vị đắng.

5. Tác Dụng Dược Lý

Cây hoa đại không chỉ đẹp mắt mà còn có nhiều tác dụng dược lý:

• Kháng sinh: Fulvoplumerin có khả năng ức chế Mycobacterium tuberculosis.
• Hạ huyết áp: Hoa đại có tác dụng hạ huyết áp hiệu quả, mạnh mẽ hơn khi khô.

6. Công Dụng Của Cây Hoa Đại

Theo y học cổ truyền, cây hoa đại có những công dụng chính như:

• Chữa ho, bổ phổi: Giúp thanh nhiệt, nhuận tràng, và chữa ho có đờm.
• Chữa táo bón, viêm ruột: Sử dụng hoa đại có thể giúp cải thiện tình trạng táo bón.
• Chữa sưng tấy, chai chân: Nhựa cây được dùng để trị các vết thương.

7. Cách Sử Dụng Dược Liệu Từ Cây Hoa Đại

Để tận dụng công dụng của cây đại, bạn có thể dùng theo các cách sau:

• Hoa: Sắc thuốc từ 12-20gr.
• Vỏ thân: Dùng 4-8gr để nhuận tràng; 8-20gr để tẩy xổ.
• Nhựa: Bôi lên vết thương.
• Lá: Giã nát đắp lên vùng bị thương.

8. Một Số Bài Thuốc Từ Cây Hoa Đại

8.1. Bài Thuốc Chữa Nhuận Tràng

• Thái mỏng 4-5gr vỏ cây, sao thơm, sắc với 200ml nước và uống 3 lần trong ngày.

8.2. Bài Thuốc Hạ Huyết Áp

• Pha trộn hoa đại khô, hoa cúc vàng, hoa hòe và quyết minh tử theo tỷ lệ nhất định và sử dụng hàng ngày.

8.3. Bài Thuốc Chữa Bong Gân

• Giã nát một nắm lá cây và đắp lên chỗ bị thương.

8.4. Bài Thuốc Chữa Đau Răng

• Ngâm vỏ rễ trong rượu và sử dụng để súc miệng.

Kết Luận

Cây hoa đại không chỉ là loài cây đẹp mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, khi sử dụng, cần lưu ý đến liều lượng và tình trạng sức khỏe của bản thân. Tốt nhất nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ hoặc thầy thuốc trước khi áp dụng. Rất mong bài viết này sẽ giúp ích cho bạn trong việc hiểu rõ hơn về cây đại và những giá trị mà nó mang lại. Khám phá thêm về thế giới cây thuốc với chúng tôi nhé!