Soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời

1. Soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời: Trước khi đọc

1.1 Tìm hiểu và chia sẻ với các bạn thông tin về một số đặc điểm văn hóa của người Ê-đê (ví dụ: trang phục, ẩm thực, nhà ở, lễ hội,…)

Lời giải chi tiết:

Người Ê-đê là một cộng đồng với nền văn hóa độc đáo, được thể hiện qua nhiều khía cạnh của cuộc sống hàng ngày và sinh hoạt cộng đồng. Những đặc điểm nổi bật bao gồm:

- Nhà ở: Người Ê-đê thường xây dựng những căn nhà dài, không chỉ là nơi ở mà còn là không gian lưu giữ và thể hiện những giá trị văn hóa truyền thống. Những ngôi nhà này thường được trang trí tinh tế và phản ánh sự gắn bó mạnh mẽ với đất đai và tự nhiên.

- Trang phục: Trang phục của người Ê - đê thường có các màu sắc như xám hoặc chám, thường đi kèm với hoa văn sặc sỡ. Phụ nữ thường quấn váy, trong khi nam giới mặc áo và đóng khố. Trang phục thường được làm từ vật liệu như bạc, đồng, và trang sức từ hạt cườm.

- Ẩm thực: Người Ê-đê có sở thích sử dụng thảo dược, gia vị và ưa chuộng thực phẩm tươi sống. Ẩm thực của họ thường kết hợp giữa hương vị tự nhiên và yếu tố y học dân gian, tạo nên những món ăn độc đáo và thơm ngon.

- Lễ hội: Cuộc sống lễ hội của người Ê-đê đa dạng và phong phú. Tính cách tôn giáo và truyền thống nổi bật qua các lễ hội như cây nêu trong dịp Tết, sử dụng ghế Kpan, cùng với cồng chiêng và các lễ hội khác như lễ khôn lớn và lễ hội mùa xuân.

- Văn hóa mẫu hệ và tâm linh: Người Ê-đê coi trọng văn hóa mẫu hệ và đặt tâm linh vào vị trí quan trọng trong đời sống hàng ngày. Sự giao thoa giữa tâm linh và hành động thường ngày cũng được thể hiện qua các nghi lễ và tập quán văn hóa, điều này thể hiện sự ảnh hưởng của tâm linh trong mọi khía cạnh của cuộc sống.

>> Xem thêm: Soạn văn 10 kết nối tri thức

1.2 Tìm hiểu ý nghĩa của biểu tượng mặt trời trong một số nền văn hóa

Lời giải chi tiết:

Tại nhiều địa điểm, mặt trời được coi là biểu tượng của sự sống, ánh sáng và niềm hạnh phúc đối với mỗi người nhân dân và đất nước.

1.3 Tóm tắt văn bản:

Sau khi đánh bại Mtao Grự và Mtao Mxây để cứu Hơ Nhị, Hơ Bhị, Đăm Săn trở thành một tù trưởng giàu có, vang danh khắp núi rừng. Tuy nhiên, ý chí phi thường của chàng không dừng lại ở đó và anh ta đã quyết định chinh phục Nữ thần Mặt Trời. Mục đích của Đăm Săn đó chính là bắt nàng về làm vợ lẽ cho mình. Đăm Săn bắt đầu cuộc hành trình một mình, vượt qua rừng núi với ý định mạnh mẽ đến nhà của Nữ thần Mặt Trời. Tuy nhiên, khi anh ta đến và đưa ra đề nghị, Nữ thần từ chối chàng. Bất chấp cảnh báo rằng chết chóc sẽ đến khi mặt trời lên, Đăm Săn không quản sợ hãi và quay trở về. Trên đường trở về, một bi kịch không lường trước đã xảy ra. Cả Đăm Săn và ngựa của anh ta đều bị mắc kẹt và chìm sâu vào vũng bùn lầy. Cảnh này là biểu tượng cho sự phản kháng mạnh mẽ của con người trước số phận và ý chí kiên cường của Đăm Săn. Cậu chàng không chỉ đối mặt với thách thức của Nữ thần Mặt Trời mà còn phải đối đầu với sự đe dọa của thiên nhiên khắc nghiệt. Cuối cùng, câu chuyện về Đăm Săn không chỉ là về cuộc phiêu lưu và thách thức, mà còn là về lòng kiên trì và quyết tâm phi thường của một anh hùng vượt qua mọi khó khăn để theo đuổi mục tiêu của bản thân mình.

Lộ trình khóa học PAS THPT sẽ được thiết kế riêng cho từng bạn học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước đạt điểm cao trong mọi kỳ thi chung và riêng.

2. Soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời: Trong khi đọc

2.1 Chú ý các chi tiết mô tả Đăm Săn khi đến nhà của Đăm Par Kvây.

Lời giải chi tiết:

Những chi tiết miêu tả nhân vật Đăm Săn khi đến nhà Đăm Par Kvây là:

- “Chàng giậm mạnh chân trên sàn sân, hai lần sàn sân làm như đang vỗ cánh, bảy hàng cột nhà chao qua chao lại từ bên đông sang bên tây”

- “Chàng giắt chà gạc lên, rồi ngồi xuống, trông nghênh nghênh như con rắn trong hang, ngang ngang như con cọp trong đầm, như con tê giác trong thung”

- “Chàng nói nói cười cười, tiếng oang oang như sấm gầm sét dậy”

2.2 Hình dung cảnh tiếp đón Đăm Săn trong nhà Đăm Par Kvây. Chú ý các chi tiết về đời sống văn hóa và phong tục của người Ê-đê.

Lời giải chi tiết:

Chàng Đăm Săn được đón tiếp giống như một vị khách quý ở trong nhà của Đăm Par Kvây. Họ đã trải chiếc chiếu, mang đến những loại thuốc sợi, thuốc lá và trầu để cho Đăm Săn sử dụng. Họ còn chuẩn bị giết gà, giã gạo, nấu cơm để mời anh chàng. Điều đặc biệt là họ không chỉ chuẩn bị những món ăn ngon lành mà còn mang đến nhiều loại rượu quý, mời Đăm Săn thưởng thức vị ngon của những loại rượu.

2.3 Dự báo về hành trình tới nhà Nữ Thần Mặt Trời

Lời giải chi tiết:

Lúc ở nhà Đăm Par Kvây, khi biết Đăm Săn có ý định đến nhà Nữ Thần Mặt Trời mong lấy nàng làm vợ lẽ, mọi người đều đồng lòng khuyên can anh chàng rằng không nên tiếp tục hành trình đầy khó khăn ấy. Từ những lời khuyên đó, có thể suy luận được rằng con đường tới nhà Nữ Thần Mặt Trời sẽ vô cùng khó khăn và không hề dễ dàng cho Đăm Săn.

2.4 Lời khuyên của Đăm Par Kvây với Đăm Săn

Lời giải chi tiết:

Đăm Par Kvây đã khuyên nhủ Đăm Săn rằng: “Tôi cột diêng bằng thừng, tôi trói diêng bằng dây, tôi không cho diêng đi vào đấy đâu. Tôi xin cúng cầu phúc cho diêng một lợn, tôi xin tiễn chân diêng một trâu, tôi không cho diêng đi vào rừng thiêng của Nhà Trời đâu. Ở đây, chông lớn nhiều như lông nhím, chông nhỏ nhiều như lông chó, con sóc nhảy vào thân nó cũng khó mà vẹn toàn nữa là!”

2.5 Chú ý thái độ của Đăm Săn khi nghe lời khuyên của Đăm Par Kvây

Lời giải chi tiết:

Dù đã được Đăm Par Kvây và người dân khuyên nhủ nhưng chàng Đăm Săn vẫn kiên quyết giữ vững ý định bắt Nữ Thần Mặt Trời về làm vợ lẽ. Chàng không hề chùn bước, không biết sợ hãi trước những lời cảnh báo, ngược lại, lòng kiêu hãnh của chàng trỗi dậy: "Gặp cọp, tôi sẽ giết cọp. Gặp tê giác, tôi sẽ giết tê giác." Sự tự tin của Đăm Săn càng thêm rõ hơn khi chàng đeo đầu khăn nhiễu, vai mang vải hoa, tạo nên hình ảnh một người tù trưởng giàu mạnh, sẵn sàng đối đầu với mọi khó khăn.

2.6 Đối chiếu từ ngữ miêu tả ngôi nhà Nữ Thần Mặt Trời với phần chú thích văn bản.

Lời giải chi tiết:

Ngôi nhà của Nữ Thần Mặt Trời dưới sự miêu tả trong văn bản và chú thích, thì lúc nào cũng hiện lên với hình ảnh hiu quạnh, vắng vẻ và ảm đạm. Cho đến khi bước chân chạm vào cửa, chỉ từ nơi đây, tiếng người cùng những tiếng cười hân hoan và những hình ảnh sôi động của cuộc sống hàng ngày mới xuất hiện, làm tươi mới không gian trước đó, cuộc sống nơi đây trở nên sống động và phồn thực. Ngôi nhà giống như một biểu tượng của sự hoàn thiện và tương tác, đổi mới từ hình bóng lạnh lẽo thành không khí ấm áp và tràn ngập sự sống. Đây là nơi chứa đựng không chỉ vật chất mà còn chứa đựng tâm hồn của cuộc sống, nơi mà tiếng cười và niềm vui vang lên, làm cho không gian trở nên phong phú và tràn đầy sức sống.

2.7 Hình dung về cảnh tượng ngôi nhà Nữ Thần Mặt Trời

Lời giải chi tiết:

Ngôi nhà của Nữ Thần Mặt Trời như được miêu tả ở trong văn bản, hiện lên với vẻ đẹp tuyệt vời và lấp lánh, được trang trí bằng vàng, toát lên một vẻ sang trọng và giàu có. Các chi tiết như mặt trăng, mặt trời, tiếng sấm chớp và những hiện tượng thiên nhiên khác vây quanh ngôi nhà, tạo nên một khung cảnh sống động, ồn ào và náo nhiệt. Sự kết hợp của những yếu tố này không chỉ tạo nên vẻ đẹp huyền ảo mà còn làm nổi bật vị thế quyền lực và thần bí của Nữ Thần Mặt Trời. Không gian này không chỉ là nơi sống mà còn là biểu tượng của sự quyền uy và đầy linh thiêng, mang đến cho những độc giả cảm giác về một thế giới siêu nhiên huyền bí và tráng lệ.

2.8 Tưởng tượng về hình ảnh Nữ Thần Mặt Trời

Lời giải chi tiết:

Thông qua những lời thoại và sự tôn trọng mà người hầu dành cho Nữ Thần Mặt Trời, gợi cho người đọc ấn tượng về một hình ảnh phụ nữ tuyệt vời, vừa xinh đẹp vừa tràn đầy quyền năng và quý phái. Với vẻ ngoài dịu dàng và uyển chuyển, Nữ Thần Mặt Trời trở thành tâm điểm của sự ngưỡng mộ và tôn trọng từ mọi người xung quanh. Sự phản ánh nét đẹp của người hầu qua lời thoại không chỉ là sự tôn kính mà còn là sự kinh ngạc trước vẻ đẹp và sức mạnh phi thường của người phụ nữ này. Điều này làm nổi bật đẳng cấp và quý phái của Nữ Thần Mặt Trời, tạo nên một hình ảnh vô cùng cuốn hút và lôi cuốn. Từ những đoạn thoại này, ta có thể hiểu rằng Nữ Thần Mặt Trời không chỉ là một biểu tượng về vẻ đẹp mà còn là nguồn cảm hứng và sức mạnh tinh thần, là người phụ nữ danh giá được đánh giá cao trong xã hội.

2.9 Vì sao Nữ Thần Mặt Trời từ chối Đăm Săn?

Lời giải chi tiết:

Nữ Thần Mặt Trời từ chối Đăm Săn với lý do rằng nàng đang phải chịu trách nhiệm cho sự sống còn và sinh mệnh của nhiều loài vật trên trái đất. Nhiệm vụ của nàng là giữ gìn và bảo vệ sự sống, điều này đặt ra một trách nhiệm to lớn, không thể bỏ qua. Hơn nữa, với tư cách là con của Trời, Nữ Thần Mặt Trời cảm nhận rõ ràng rằng mình không thể rời bỏ nhiệm vụ quan trọng này để đi theo Đăm Săn. Điều này thể hiện sự hy sinh và tận trung của Nữ Thần Mặt Trời đối với trách nhiệm của mình, đồng thời cũng là sự phản ánh của tình yêu thương và quan tâm đặc biệt của nàng đối với cuộc sống và hành tinh này.

2.10 Lưu ý phản ứng của Đăm Săn khi bị Nữ Thần Mặt Trời từ chối

Lời giải chi tiết:

Sau khi bị Nữ Thần Mặt Trời từ chối, Đăm Săn ban đầu đã thể hiện thái độ kiên quyết với những tuyên bố như "Tôi không về" và "Có lấy được nàng tôi mới về". Tuy nhiên, khi nhận ra rằng quyết định của Nữ Thần vẫn không thay đổi, chàng buộc phải đối mặt với sự thật và từ bỏ kế hoạch của mình. Thái độ của Đăm Săn trở nên thấp thỏm và tiêu cực, chấp nhận hiện thực mà anh ta không mong muốn. Sự đau khổ và tình cảm thất bại hiện rõ qua sự thay đổi trong tâm trạng của Đăm Săn, khiến cho câu chuyện trở nên đầy cảm xúc và sâu sắc.

2.11 Tưởng tượng cảnh Đăm Săn trong Rừng Đen.

Lời giải chi tiết:

Khi rời khỏi nơi của Nữ Thần Mặt Trời, Đăm Săn được sự đoán là không tránh khỏi sự kiện không như mong đợi. Tuy nhiên, rủi ro và sự trừng phạt từ thần Trời chưa bao giờ là điều đáng để quên. Cơn giận dữ của thần có thể dồn Đăm Săn vào những tình huống nguy hiểm, như bị sét đánh, ngã ngựa, hoặc thậm chí là bị thiêu cháy đến chết. Những hiểm nguy từ thế giới siêu nhiên đe dọa đến tính mạng của chàng, tạo nên một thách thức đích thực và làm tăng thêm độ phức tạp cho câu chuyện. Sự hồi hộp và lo sợ trước cái kết có thể đối mặt khi Đăm Săn trở về thôn làng là điểm nhấn thú vị, khiến người đọc tò mò về số phận của nhân vật chính.

Sổ tay Ngữ Văn tổng hợp các tips học văn hiệu quả giá chỉ bằng một cốc trà sữa. Nhanh tay đặt hàng thôi bạn ơi!!!

3. Soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời: Sau khi đọc

3.1 Câu 1 trang 111 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Tóm tắt những sự kiện chính trong đoạn trích. Những sự kiện đó thể hiện phẩm chất gì của người anh hùng Đăm Săn?

Lời giải chi tiết:

Những sự kiện chính có trong đoạn trích:

- Đăm Săn đã đi gặp “ơ diêng” - một người bạn, bằng hữu rất thân thiết của mình đó là Đăm Par Kvây để nói về ý định đi bắt vị Nữ thần Mặt Trời về làm vợ mình.

- Đăm Săn đã lên đường ra đi, đến hẳn nhà của Nữ Thần Mặt Trời.

- Đăm Săn đã nói chuyện trực tiếp với Nữ Thần Mặt Trời về việc muốn nàng về làm người vợ lẽ của bản thân cùng với thái độ rất kiên quyết nhưng vẫn bị từ chối.

- Đăm Săn đã ra về, nhưng con ngựa của chàng lại bị lún dần xuống mặt đất và cuối cùng thì cả người và ngựa đều bị chết chìm.

Những sự kiện trên đều là bằng chứng rõ ràng cho việc Đăm Săn được biết đến là người anh hùng xuất sắc trong truyền thuyết. Anh ta dẻo dai và dũng cảm khi đối mặt với những thách thức khó khăn, thể hiện sự kiên cường và ý chí phi thường trong mọi tình huống. Khả năng tư duy và trí tuệ của Đăm Săn vượt trội, làm anh ta nổi bật giữa đám đông. Đồng thời, lý tưởng cao cả và khát vọng lớn lao của anh ta là nguồn động viên mạnh mẽ, tạo nên bức tranh hoàn chỉnh về một người anh hùng trong sử thi, người được tưởng nhớ và kính trọng. Những phẩm chất này không chỉ làm nổi bật cá nhân Đăm Săn mà còn làm tôn lên giá trị của anh ta trong truyền thuyết, đồng thời thể hiện những giá trị văn hóa và đạo lý mà cộng đồng Ê đê truyền đạt qua sử thi.

3.2 Câu 2 trang 111 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Lời kể, lời miêu tả, lời đối thoại có vai trò gì trong việc khắc họa nhân vật? Hãy làm rõ những đặc trưng của lời văn sử thi trong đoạn trích này.

Lời giải chi tiết:

Trong văn bản, các nhân vật chính thường được đi kèm với những lời dẫn, lời miêu tả và lời thoại tiêu biểu ví dụ như:

- Lời kể: "họ đi suốt tháng suốt năm, lúc nghe sông nước rì rào, lúc nghe biển cả gào thét, người cưỡi ngựa đực, người cưỡi ngựa cái, ngựa thở hổn ha hổn hển", "bọn đàn ông con trai trong làng chạy ra tận giếng làng để xem, còn bọn đàn bà con gái thì đứng nhìn từ các sàn sân",…

- Lời miêu tả: "Đăm Săn… đầu đội khăn nhiễu, vai mang nải hoa… tiếng oang oang như sấm gầm sét dậy", "người đi ra đi vào nhà trong nhà ngoài đưa mắt nhìn chàng, thấy chàng oai như một vị thần",…

- Lời thoại:

+ “Mặc, diêng cứ để tôi làm bàn trang tôi san đường tôi đi. Gặp cọp, tôi sẽ giết cọp. Gặp tê giác, tôi sẽ giết tê giác”

+ “… thử hỏi có ai dám chống lại Đăm Săn này…”

+ “… có lấy được nàng tôi mới về”

→ Bằng việc sử dụng lời thoại, lời kể và mô tả tỉ mỉ, tác giả đã thành công trong việc tạo ra một hình ảnh rõ nét và chi tiết về tính cách và ngoại hình của nhân vật Đăm Săn. Hình dung về Đăm Săn trong tâm trí của cộng đồng làng thể hiện sự độc đáo và phi thường của anh ta. Những lời nói và hành động của Đăm Săn phản ánh sự kiên cường, dũng cảm và lòng khát vọng lớn lao. Điều này không chỉ làm nổi bật cá nhân Đăm Săn mà còn chứng minh rằng anh ta là một nhân vật đặc biệt, có sức ảnh hưởng sâu sắc đối với cộng đồng và là nguồn động viên lớn cho những người xung quanh.

Những đặc trưng của lời văn sử thi cũng được thể hiện vô cùng rõ ràng ở trong đoạn trích này như:

- Giọng kể văn xuôi xen lẫn với văn vần: “Chàng đi hết rừng rậm đến núi xanh… là đẹp thật!”; “Đăm Săn xuống ngựa, tháo yên,… một ngôi nhà như vậy cả”.

- Sử dụng kết hợp những yếu tố thành ngữ, tục ngữ, những từ ngữ cổ.

- Hình thức nghệ thuật về ngôn từ dân gian.

3.3 Câu 3 trang 111 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Người kể chuyện trong đoạn trích này là ai? Hãy tìm hiểu một số thông tin về hình thức kể chuyện sử thi của người Ê-đê.

Lời giải chi tiết:

Người kể chuyện ở trong đoạn trích này là ngôi kể thứ ba.

Hình thức kể chuyện sử thi của người Ê-đê:

- Theo lối hát nói đặc trưng, hình thức sinh hoạt văn hóa của người Ê-đê thường mang đặc điểm độc đáo. Trong truyền thống này, người hát kể không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và sáng tạo, mà còn có nhiệm vụ trọng yếu trong việc diễn xướng. Lối hát nói không chỉ là một phương tiện truyền đạt câu chuyện mà còn là nền tảng để kết hợp giữa lời nói và âm nhạc. Nghệ nhân sử dụng các làn điệu dân ca truyền thống như Ay ray, kưưt, mmuin để tạo nên bản hòa âm vừa thơ mộng vừa đậm chất văn hóa. Điều này giúp kết nối các câu chuyện và làm cho trải nghiệm lắng nghe trở nên đặc sắc và ấn tượng.

- Người Ê-đê gọi những người hát kể sử thi là "pô khan," trong đó "pô" có nghĩa là thầy, chủ nhân, người có kỹ năng chuyên môn; "khan" ám chỉ câu chuyện xưa. Những người hát kể sử thi không chỉ là những nghệ nhân tài năng mà còn là những tri thức dân gian sâu rộng, giúp họ hiểu biết và diễn giải sử thi một cách tinh tế. Họ được xem như là những người có giọng hát vang, mạnh mẽ, biết nhiều về các làn điệu truyền thống như Ay ray, kưưt, mmuin để có thể linh hoạt áp dụng vào từng tình huống, nhân vật trong tác phẩm. Ngoài ra, những người này còn biết cách "diễn" bằng cách sử dụng động tác, biểu cảm khuôn mặt, tương tự như diễn viên trên sân khấu, để làm cho trình diễn trở nên sống động và cuốn hút.

3.4 Câu 4 trang 111 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Theo bạn, hình tượng Nữ thần Mặt Trời trong sử thi Đăm Săn mang những ý nghĩa gì?

Lời giải chi tiết:

Nữ Thần Mặt Trời được miêu tả ở trong đoạn trích với những chi tiết như "nàng mặc một cái váy loáng như sét, ánh như chớp… không thấy có một ai như nàng cả… thân hình như cái nụ tai, cổ như cổ công..." cho thấy được rằng nhân vật này xuất hiện với nhiều ý nghĩa:

- Nàng chính là con của Thần Đất và Thần Trời, là biểu tượng của cái đẹp tổng hợp từ hai sự vật vô cùng thiêng liêng này.

- Đăm Săn ao ước bắt nàng về làm vợ, nhưng thất bại, điều này là một cảnh báo về sự hiện diện của nàng cũng là dấu hiệu cảnh báo trước cho những ai vượt quá giới hạn con người để theo đuổi mục tiêu không thể đạt được. Sức hút của nàng không chỉ là vẻ đẹp bình thường mà còn chứa đựng sức mạnh và quyền năng siêu nhiên, là một lời nhắc nhở về việc tôn trọng và giữ gìn sức mạnh thiêng liêng. Điều này làm nổi bật tầm quan trọng của việc không vượt quá giới hạn tự nhiên và tôn trọng những thực tế siêu nhiên mà con người không thể kiểm soát hoặc thay đổi.

3.5 Câu 5 trang 111 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Bạn có suy nghĩ gì về cái chết của Đăm Săn trong Rừng Sáp Đen? Phải chăng đó là kết quả tất yếu của việc theo đuổi một mục tiêu vượt quá giới hạn con người?

Lời giải chi tiết:

Cái chết của Đăm Săn trong Rừng Sáp Đen là hậu quả tất yếu của sự vươn lên đòi hỏi vượt quá giới hạn con người. Nhân vật, mặc dù chỉ là người trần thế, nhưng liều lĩnh theo đuổi mục tiêu không thể đạt được: bắt Nữ Thần Mặt Trời về làm vợ lẽ cho mình. Hành động này là sự kiêu ngạo, xâm phạm giới hạn của Thần Trời và Thần Đất, gây ra sự trừng phạt đau đớn.

Khi Mặt Trời mọc, ngựa và người của Đăm Săn dần bị chìm xuống đất, là biểu tượng cho sự đòi hỏi quá mức và bị hủy diệt. Điều này làm nổi bật sự quan trọng của việc tôn trọng giới hạn tự nhiên và không vượt qua những hạn chế mà Thần Trời và Thần Đất đã đặt ra.

Đám đông, người làng Xô Man chứng kiến cái chết của Đăm Săn, không chỉ là một bi kịch cá nhân mà còn là bài học toàn bộ cộng đồng. Sự kết hợp của sự sùng bái và sợ hãi trước sức mạnh thiêng liêng thể hiện trong việc trừng phạt Đăm Săn, làm cho câu chuyện trở thành một cảnh báo về việc không thể thách thức quy luật tự nhiên mà không phải chịu sự trả giá.

3.6 Câu 6 trang 111 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Qua đoạn trích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời, bạn nhận ra những đặc trưng nào trong phong tục, tập quán, tín ngưỡng của người Ê-đê xưa?

Lời giải chi tiết:

- Phong tục đón khách: khi có người đến thăm nhà, người hầu sẽ phải chạy ra để đón tiếp "kẻ giữ ngựa tháo yên, người đưa lời thăm hỏi,…", trải chiếu, giết gà, mang rượu ra để đãi khách thăm, chủ nhà sẽ phải ăn mặc chỉnh tề, chỉn chu để tiếp đón khách.

- Tôn thờ trời, đất và những đấng thiêng liêng.

- Đề cao những người anh hùng.

3.7 Câu 7 trang 111 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Qua hai đoạn trích Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác và Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời, hãy nêu những điểm tương đồng và khác biệt trong quan niệm của người Hy Lạp cổ đại và người Ê-đê về người anh hùng?

Lời giải chi tiết:

Điểm tương đồng:

- Đề cao và coi trọng vị trí của những người anh hùng ở trong xã hội.

- Sử dụng đan xen những từ ngữ cổ, những yếu tố thành ngữ và tục ngữ.

- Sử dụng chất liệu về ngôn từ văn học dân gian.

Khác biệt:

+ Sử thi của anh hùng Hy Lạp cổ đại:

• Người anh hùng thường đối diện với sự đặt ra giữa bối cảnh lợi ích của cộng đồng và cá nhân, đồng thời phải đưa ra sự lựa chọn quan trọng. Những quyết định này không chỉ làm nổi bật phẩm chất đặc biệt của người anh hùng mà còn thể hiện vẻ đẹp đích thực của họ.

• Tác phẩm thường xây dựng những yếu tố ngoại cảnh phong phú, đặc biệt là vai trò của gia đình và dân tộc. Điều này giúp tạo nên bối cảnh phức tạp, đồng thời thể hiện tầm quan trọng của mối quan hệ nhân quả trong quá trình xây dựng nhân vật anh hùng.

• Sử thi thường kể về những sự kiện có ý nghĩa lớn, thay đổi đáng kể không chỉ đối với cá nhân mà còn đến cả cộng đồng và đất nước. Đây là những thách thức và chiến thắng mang tính biểu tượng, nâng cao giá trị của người anh hùng trong lòng cộng đồng.

• Hình tượng của nhân vật anh hùng thường được tô điểm hoành tráng và hào hùng, thể hiện bản lĩnh phi thường, lòng dũng cảm và tinh thần lãnh đạo.

• Biến cố trong sử thi thường là những sự kiện quan trọng, có ảnh hưởng rộng lớn đến cả dân tộc và đất nước, tạo nên những thách thức đặt ra cho người anh hùng và thử thách đẳng cấp của họ.

+ Sử thi của anh hùng Ê-đê:

• Người anh hùng thường được hình thành với hoài bão và khát vọng lớn lao, mong muốn tự mình vượt qua mọi thử thách. Tính cách của họ thường được thể hiện thông qua những hành động và quyết định quan trọng trong cuộc sống.

• Trong sử thi, không nhiều đề cập đến yếu tố ngoại cảnh như mâu thuẫn gia đình hay xã hội. Thay vào đó, tập trung mô tả nhân vật chính, đặc biệt là những khía cạnh tính cách và quyết tâm của họ.

• Có ba loại chính của các dạng nhân vật anh hùng thường xuất hiện trong sử thi: chiến đấu chống quái vật, người anh hùng đi hỏi vợ, và sự trả thù của dòng họ. Mỗi loại mang đến những thách thức đặc biệt và điểm mạnh riêng, thể hiện sự đa dạng và phong phú của các câu chuyện anh hùng trong văn hóa sử thi.

4. Kết nối đọc viết trang 111 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức

Phải chăng một tác phẩm sử thi ra đời ở một thời đại quá xa xôi như I-li-át hay Đăm Săn không còn nhiều ý nghĩa đối với con người hiện đại? Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày quan điểm của bạn.

Lời giải chi tiết:

Hai tác phẩm sử thi nổi tiếng như I - li - át và Đăm Săn, dù ra đời hàng ngàn năm trước, vẫn giữ nguyên giá trị trong xã hội hiện đại. Những câu chuyện này không chỉ là những tài liệu lịch sử quý báu mà còn là những nguồn cảm hứng về lòng dũng cảm và sự hy sinh cho lợi ích cộng đồng. Trong cả hai tác phẩm, những người anh hùng như I - li - át và Đăm Săn đều thể hiện tinh thần đấu tranh không ngừng, không sợ gian khổ để bảo vệ lợi ích của bản thân và dân tộc. Họ là những hình mẫu về lòng tự tôn, kiêu hãnh dân tộc, và luôn sẵn sàng đứng lên bảo vệ giá trị mình khi đối mặt với nguy cơ. Những anh hùng này không chỉ là những nhân vật huyền thoại mà còn là tấm gương lý tưởng về lối sống đẹp, có lý tưởng. Họ truyền đạt thông điệp về lòng kiên trì, lòng dũng cảm, và lòng hy sinh cho cộng đồng, là những phẩm chất mà mọi cá nhân đều nên học tập và khám phá trong xã hội đương đại.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết bài soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời sách Kết nối tri thức lớp 10 tập 1. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm:

• Soạn bài Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác
• Soạn bài Củng cố, mở rộng trang 94 sách kết nối tri thức 10
• Soạn bài Viết bài luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan niệm