Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Xuân Ninh - Bác sĩ cấp cứu, Khoa Hồi sức cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Chảy Máu: Nguyên Nhân và Tác Hại
Chảy máu có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những vết cắt nhỏ cho đến các chấn thương nghiêm trọng. Đặc biệt, chảy máu ở tay có thể gây ra nhiều bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày. Khi mạch máu lớn bị đứt, người bị thương có thể mất một lượng máu lớn chỉ trong vài phút. Điều này đặt ra yêu cầu cần thiết phải biết cách xử lý đúng cách để tránh những rủi ro không đáng có.
1. Những Biểu Hiện Của Tay Chảy Máu
Khi tay bị chảy máu, người bị thương thường sẽ có những biểu hiện sau:- Chảy máu từ vết thương: Máu có thể chảy ra liên tục hoặc nhỏ giọt tùy thuộc vào mức độ tổn thương.
- Đau nhức: Vùng bị thương thường sẽ đau và khó chịu.
- Sưng tấy: Trong một số trường hợp, vùng quanh vết thương có thể sưng lên do viêm.
- Dấu hiệu sốc: Nếu chảy máu nhiều, người bị thương có thể cảm thấy chóng mặt, mệt mỏi hoặc ngất xỉu.
2. Cách Đè Ép và Băng Ép Để Cầm Máu
Khi tay chảy máu, điều quan trọng là phải giữ bình tĩnh và áp dụng các biện pháp sơ cứu kịp thời. Dưới đây là cách thực hiện:2.1 Đè Ép
- Sử dụng gạc hoặc vải sạch: Đặt gạc hoặc một miếng vải sạch lên vết thương. Đè mạnh để tạo áp lực, giúp cầm máu.
- Giữ áp lực: Giữ nguyên áp lực trong vài phút. Nếu máu vẫn chảy ra, không nên gỡ miếng gạc cũ mà hãy thêm miếng mới lên trên.
2.2 Băng Ép
- Sử dụng băng vải hoặc băng thun: Sau khi đã cầm máu, bạn cần băng lại vết thương để bảo vệ. Quấn băng chắc chắn nhưng không quá chặt để không cắt đứt lưu thông máu.
- Kiểm tra thường xuyên: Theo dõi vết thương để đảm bảo rằng không có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc chảy máu trở lại.
3. Khi Nào Cần Gọi Cấp Cứu
Có nhiều tình huống mà bạn nên gọi hỗ trợ y tế ngay, đặc biệt khi chân tay chảy máu:- Chảy máu nhiều: Nếu lượng máu không ngừng chảy và bạn không thể kiểm soát được.
- Dấu hiệu sốc: Nếu người bị thương có những dấu hiệu như mặt tái nhợt, mồ hôi lạnh hoặc khó thở.
- Chấn thương nghiêm trọng: Nếu nghi ngờ có chấn thương ở đầu, cổ, hoặc cột sống.
- Không biết phải làm gì: Nếu bạn không chắc chắn về cách xử lý.
4. Các Bước Kiểm Soát Chảy Máu
Dưới đây là quy trình từng bước để kiểm soát tình trạng tay chảy máu:4.1 Đảm Bảo An Toàn
- Kiểm tra hiện trường: Xác định xem hiện trường có an toàn không trước khi tiến hành sơ cứu.
4.2 Gọi Cấp Cứu
- Liên hệ ngay: Gọi số cấp cứu 115 và chuẩn bị các dụng cụ cần thiết.
4.3 Mang Dụng Cụ Bảo Hộ
- Bảo vệ bản thân: Đeo găng tay và kính bảo hộ, nếu có.
4.4 Đè Ép Vết Thương
- Thực hiện đè ép: Sử dụng gạc để đè ép lên vết thương. Nếu không có gạc, bạn có thể sử dụng tay đã đeo găng để đè ép trực tiếp lên vết thương.
4.5 Duy Trì Áp Lực
- Không gỡ miếng gạc: Nếu vẫn còn chảy máu, hãy đặt thêm gạc và duy trì áp lực cho đến khi vết thương ngưng chảy máu.
4.6 Băng Vết Thương
- Quấn băng: Khi vết thương đã ngưng chảy máu, quấn băng quanh vết thương để cố định miếng gạc.
5. Sử Dụng Garo Khi Nào?
Nếu tay chảy máu nặng và không thể cầm máu bằng đè ép, việc sử dụng garo là cần thiết. Đây là những điều bạn cần nhớ khi sử dụng garo:5.1 Gọi Hỗ Trợ
- Liên hệ cấp cứu: Gọi 115 và chuẩn bị sẵn AED (máy sốc điện tự động) nếu có.
5.2 Thực Hiện Đúng Cách
- Đặt garo: Đặt garo cách vết thương khoảng 5cm và siết chặt cho đến khi ngưng chảy máu.
- Ghi lại thời gian: Lưu lại thời gian bắt đầu đặt garo để thông báo cho nhân viên y tế sau này.
5.3 Garo Tự Chế
Nếu không có garo chuyên dụng, bạn có thể tự làm một garo bằng vải hoặc dây.Các bước thực hiện với garo tự chế:
- Chuẩn bị vải: Lấy một mảnh vải rộng khoảng 5cm, gấp lại để tạo thành một dải băng.
- Quấn garo: Quấn dải băng quanh vết thương, siết chặt nó bằng một que hoặc một dụng cụ tương tự.
- Ghi lại thời gian: Khi đã đặt garo, ghi lại thời gian để thông báo cho nhân viên y tế.
6. Duy Trì Sức Khỏe Sau Khi Bị Chấn Thương
Sau khi xử lý tình trạng tay chảy máu, việc duy trì sức khỏe là rất quan trọng. Bạn cần:- Theo dõi vết thương: Kiểm tra thường xuyên để phát hiện dấu hiệu nhiễm trùng như sưng tấy, đỏ và có mủ.
- Nghỉ ngơi: Đảm bảo nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể hồi phục.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu tình trạng không cải thiện, hãy đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.
