Khi bạn đứng dưới ánh mặt trời, chắc chắn bạn đã từng tự hỏi mặt trời mọc ở đâu và lặn ở đâu. Câu trả lời quen thuộc thường là: "Mặt trời mọc ở hướng Đông và lặn ở hướng Tây." Nhưng liệu bạn có thực sự biết cách xác định chính xác các hướng này hay không? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá nhiều phương pháp khác nhau để xác định hướng Đông, Tây, Nam, Bắc một cách dễ dàng và chính xác.
Tại Sao Cần Biết Cách Xác Định Hướng?
Việc xác định phương hướng không chỉ hữu ích cho những cuộc phiêu lưu ngoài trời, mà còn rất quan trọng trong nhiều lĩnh vực khác nhau như định vị địa lý, thăm dò địa chất, và ngay cả trong cuộc sống hàng ngày. Việc biết được hướng đi của mặt trời sẽ giúp bạn có những quyết định đúng đắn hơn trong nhiều tình huống khác nhau.
Các Phương Pháp Xác Định Hướng Đông, Tây, Nam, Bắc
Cách 1: Xem Hướng Mọc và Lặn Của Mặt Trời
Hầu hết mọi người đều biết rằng:
- Sáng: Mặt trời mọc ở hướng Đông.
- Chiều: Mặt trời lặn ở hướng Tây.
Tuy nhiên, bạn có biết rằng vị trí mọc và lặn của mặt trời không cố định mà thay đổi theo mùa? Dưới đây là thông tin chi tiết cho từng mùa:
- Xuân Phân và Thu Phân: Mặt trời mọc và lặn đúng ở hướng Đông và Tây.
- Hạ Chí (21/22 tháng 6): Mặt trời mọc ở Đông Bắc và lặn ở Tây Bắc.
- Đông Chí (21 hoặc 22 tháng 12): Mặt trời mọc ở Đông Nam và lặn ở Tây Nam.
Cách 2: Xác Định Phương Hướng Bằng "Gậy Và Mặt Trời" (Phương Pháp Owen Doff)
Phương pháp này được phát triển bởi Owen Doff, một phi công người Anh, và rất đơn giản nhưng hiệu quả. Hãy làm theo các bước sau:
- Cắm một cây gậy thẳng đứng xuống đất.
- Chờ khoảng 15 phút và đánh dấu vị trí bóng của gậy tại thời điểm T (bóng gậy lúc đầu).
- Sau 15 phút, đánh dấu vị trí mới của bóng gậy là Đ.
- Nối điểm T và Đ lại với nhau, bạn sẽ có một đường thẳng chỉ hướng Đông-Tây. Điểm T chỉ hướng Tây và điểm Đ chỉ hướng Đông.
Cách 3: Sử Dụng Đồng Hồ Để Xác Định Hướng
Bạn có thể sử dụng đồng hồ để xác định phương hướng, đặc biệt là khi bạn không có các thiết bị định vị khác. Dưới đây là các bước thực hiện:
- Đặt đồng hồ lên mặt đất phẳng, sao cho kim giờ A trùng với bóng cây cắm.
- Kẻ đường phân giác OI của góc AOB (B là số 12 trên đồng hồ, O là trục kim đồng hồ).
- Nếu là buổi sáng, đường OI sẽ chỉ hướng Nam, còn nếu là buổi chiều, nó sẽ chỉ hướng Bắc.
Lưu ý: Phương pháp này có thể không chính xác hoàn toàn, sai số có thể lên đến hàng chục độ.
Cách 4: Xác Định Hướng Theo Gió
Việt Nam nằm trong vùng gió mùa, với hai loại gió chính:
- Gió mùa Đông Bắc: Thổi từ Đông Bắc đến Tây Nam, hoạt động từ tháng 10 đến tháng 4.
- Gió mùa Tây Nam: Thổi từ Tây Nam đến Đông Bắc, hoạt động từ tháng 5 đến tháng 10.
Để xác định hướng của gió, bạn có thể:
- Quan sát ngọn cỏ, ngọn cây, hay lá cờ.
- Thả cát hoặc giấy vụn để xem gió cuốn đi hướng nào.
- Kiểm tra nhiệt độ của ngón tay sau khi ngậm vào miệng và đưa lên cao.
Cách 5: Xác Định Hướng Theo Kinh Nghiệm
Trong trường hợp không nhìn thấy mặt trời hoặc không có thiết bị định vị, bạn có thể áp dụng một số kinh nghiệm như:
- Thân Cây: Phía nào ẩm ướt nhiều hơn thường là hướng Bắc.
- Cây Lâu Năm: Nếu cây có vỏ dày, xù xì màu sẫm thì hướng đó là Bắc.
- Vết Cưa Trên Cây: Xem vòng tuổi ở vết cưa, hướng nào có các vồng tuổi ken dày hơn là hướng Bắc.
- Tổ Kiến: Thường tổ kiến sẽ nằm ở hướng Nam.
Tóm Lại
Việc xác định hướng Đông, Tây, Nam, Bắc có thể thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau từ đơn giản đến phức tạp. Dù bạn đang ở thành phố hay trong rừng sâu, những kiến thức này sẽ giúp bạn dễ dàng tìm ra phương hướng mà không cần đến thiết bị hiện đại.
Hãy ghi nhớ những phương pháp này và thực hành thường xuyên để trở thành một người dày dạn kinh nghiệm trong việc xác định phương hướng. Việc nắm vững điều này sẽ không chỉ làm cho bạn tự tin hơn trong mỗi chuyến đi mà còn giúp bạn có những trải nghiệm thú vị hơn với thiên nhiên.
