Cây bìm bìm, một loại cây dây leo quen thuộc ở nhiều nơi với vẻ đẹp thanh tao của những chùm hoa màu tím, đã từ lâu được biết đến không chỉ vì hình ảnh nổi bật mà còn nhờ vào những công dụng tuyệt vời mà nó mang lại trong y học cổ truyền và làm đẹp. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc về dược liệu này, từ đặc điểm, thành phần hóa học đến các tác dụng và bài thuốc cụ thể.
1. Tổng Quan Về Dược Liệu Bìm Bìm
1.1. Đặc Điểm
Bìm bìm hay còn gọi là bìm hy lạp, có tên khoa học là
Ipomoea cairica (L.) Sweet và thuộc họ bìm bìm (Convolvulaceae). Đặc điểm chính của cây như sau:
- Thân: Là một loại dây leo, thân cành thường mảnh và có điểm lông hình sao.
- Lá: Hình tim, có 3 thùy, nhẵn và xanh hơn ở mặt trên, mặt dưới có lông, cuống dài và gầy.
- Hoa: Có màu lam tím hoặc hồng tím nhạt, lớn và mọc thành xim, mỗi xim từ 1 đến 3 hoa.
- Quả: Hình cầu, nhẵn, chia làm 3 ngăn.
- Hạt: Có màu đen hoặc trắng tùy loại.
1.2. Bộ Phận Dùng
Toàn bộ cây bìm bìm được sử dụng trong y học, có thể dùng tươi hoặc phơi khô. Hạt bìm bìm, tên gọi là khiên ngưu tử, được chia thành hai loại:
- Bạch khiên ngưu tử: Hạt màu trắng.
- Hắc khiên ngưu tử: Hạt màu đen.
1.3. Thành Phần Hóa Học
Bìm bìm chứa nhiều thành phần hữu ích cho sức khỏe, bao gồm:
- Chất béo: Chiếm khoảng 11%.
- Glucosid: Như Purolic acid và Pharbitic acid, khoảng 2%.
- Hàng loạt các hợp chất khác như Lysergol, Chanoclavine, Nilic acid, Gallic acid, Penniclavine, Isopenniclavine, Elymoclavine.
2. Tác Dụng Của Cây Bìm Bìm Đối Với Sức Khỏe
Bìm bìm được trồng phổ biến ở nhiều nơi nhưng không phải ai cũng biết đến những công dụng tuyệt vời của nó. Theo y học cổ truyền, bìm bìm có vị ngọt, tính hàn, quy vào các kinh như can, phế, thận và bàng quang. Một số tác dụng chính bao gồm:
- Thanh nhiệt và lợi niệu: Hỗ trợ điều trị các chứng bí tiểu, tiểu không thông, đái rắt, đái buốt, đái ít, tiểu ra máu...
- Chữa phù thủng: Giúp làm tiêu nhanh tình trạng phù nề.
- Giải độc: Có tác dụng giải độc, giúp cơ thể thanh lọc.
- Tẩy giun: Hỗ trợ tẩy giun sán hiệu quả.
Một Số Tình Trạng Sử Dụng Bìm Bìm
- Bí tiểu: Giúp khắc phục tình trạng khó tiểu.
- Phù thũng: Điều trị hiệu quả tình trạng này.
- Đờm: Giúp làm giảm ho suyễn do đờm ở phổi.
3. Một Số Bài Thuốc Có Bìm Bìm Dược Liệu
Bìm bìm có thể được sử dụng trong nhiều bài thuốc trong y học cổ truyền:
3.1. Ho Phế Nhiệt
- Bài thuốc 1: 30g dây và lá bìm bìm, 20g lá dâu, 10g lá cam thảo. Sắc uống 1 thang/ngày, chia 2-3 lần.
- Bài thuốc 2: 30g dây bìm bìm, 100g thân cây sậy, 30g rau diếp cá, 10g cam thảo dây. Uống trong 5-7 thang.
3.2. Đầu Đinh, Mụn Nhọt
Công thức gồm 15 - 30g lá bìm bìm tươi nấu nước, một phần uống, phần còn lại đắp lên vùng da bị mụn nhọt.
3.3. Phù Do Viêm Thận
Nguyên liệu: 100g khiên ngưu tử, 80g hồng táo hấp chín, 500g gừng tươi đã giã nát, cho vào nồi hấp 1 giờ.
3.4. Chứng Phù Thủng
- Bài thuốc 1: Nấu lá bìm bìm non với cá quả hoặc cá diếc.
- Bài thuốc 2: Sử dụng khiên ngưu tử, 10g sắc với 300ml nước, lấy 150ml chia 2 lần uống.
3.5. Đái Ra Máu
Sắc hỗn hợp 30g dây, lá bìm bìm với 30g hạt dành dành.
3.6. Đại Tiện Khô, Táo
Dùng 3g dây bìm bìm phơi khô, tán bột pha nước sôi uống.
3.7. Gãy Xương Kín
- Bài thuốc 1: Bìm bìm giã nhuyễn trộn với rượu và bôi vào chỗ gãy.
- Bài thuốc 2: Sử dụng dây bìm bìm, tơ hồng, ráy leo, dây đau xương theo tỷ lệ bằng nhau.
4. Tác Dụng Của Cây Bìm Bìm Đối Với Làm Đẹp
4.1. Điều Trị Nám, Tàn Nhang
Sử dụng hạt bìm bìm nghiền thành bột, trộn với lòng trắng trứng gà, xoa tác động lên da mặt hàng đêm.
4.2. Chữa Mụn Trứng Cá
Hắc khiên ngưu tử tẩm rượu, nghiền thành bột. Dùng nước gừng tươi để thoa lên những nốt mụn và phủ bột lên để hỗ trợ trị liệu.
4.3. Làm Mờ Các Vết Đen Ở Da
Kết hợp hắc khiên ngưu tử với bạch cương tàm, tế tân để rửa mặt giúp làm giảm sạm da.
Lưu Ý Khi Sử Dụng Bìm Bìm
Dù bìm bìm có nhiều công dụng tốt, nhưng cần phải thận trọng trong việc sử dụng, đặc biệt là hạt khiên ngưu tử vì nó có độc tính. Không nên sử dụng cho phụ nữ mang thai hoặc người có sức khỏe yếu. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
Kết Luận
Cây bìm bìm không chỉ là một loài cây cảnh mà còn là một dược liệu quý giá với nhiều công dụng cho sức khỏe và làm đẹp. Hy vọng rằng bài viết đã mang lại cho bạn những thông tin bổ ích về dược liệu này. Nếu bạn đang tìm kiếm phương pháp chữa bệnh tự nhiên hoặc muốn cải thiện sắc đẹp, hãy thử nghiệm với bìm bìm, nhưng nhớ tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để đạt được hiệu quả tốt nhất.
